بررسی تاثیر پنج عامل رقابتی مایکل پورتر بر فعالیت شرکت های خدمات
بررسی تاثیر پنج عامل رقابتی مایکل پورتر بر فعالیت شرکت ها
خدمات گردشگری استان خوزستان
نوشته : امیر عباس کاویانی نیا
a.ka1356@yahoo.com
چکیده
صنعت گردشگری در دهه ها و سالهای اخیر به دلیل حجم درآمد بسیار بالا همراه با هزینه کرد بسیار پایین و کمترین استفاده از منابع موجود درکشورها اهمیت بسیار ویژه ای پیدا کرده است، و به عنوان درآمد جایگزین صادرات غیر نفتی می تواند اهمیت دو چندانی برای ایران زیبای ما داشته باشد . توسعه صنعت گردشگری یک کشور مستلزم توسعه زیربناهای گردشگری و فراهم کردن شرایط جذب گردشگر می باشد. در این میان شرکت های خدمات گردشگری می توانند نقش مهمی را ایفا نمایند.با توسعه کسب و کار و در آمد شرکت های خدمات گردشگری موجود در استان می توان صنعت گردشگری استان و کشور را تحت تاثیر قرار داد و موجبات پیشرفت این صنعت را فراهم نمود. در این مقاله سعی شده موضوع رقابت در میان شرکتهای خدمات گردشگری استان خوزستان باتوجه به پنج عامل رقابتی مایکل پورتر و با توجه به شرایط موجود بررسی گردد.
کلمات کلیدی: پنج عامل رقابتی مایکل پورتر- رقابت- خدمات گردشگری
مقدمه
مایکل پورتر متولد سال 1947 در آمریکا می باشد. وی دارای مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک از دانشگاه پرینستون و کارشناسی ارشد ام بی ای(MBA) و دکترای اقتصاد کسب و کار از دانشگاه هاروارد می باشد. وی در سال 1981 در 34 سالگی استاد دانشگاه هاروارد گردیدو همچنین موسس دوره راهبرد در هاروارد است پورتر راهبرد،تجارت و اقتصاد را به هم پیوند داد، مدل پنج نیروی رقابتی پورتر شهرت جهانی دارد .هدف از راهبرد رقابتی برای یک واحد کسب و کار در یک صنعت دست یافتن به موقعیت برتر در بین رقبا و همچنین حفظ و ادامه حیات باتوجه به شرایط موجود می باشد. وی تا کنون 16 کتاب و بیش از صد مقاله منتشر کرده است.
پنج نیروی رقابتی مایکل پورتر
صنعت عبارت است از گروهی از شرکتها که کالا و خدمات یکسانی تولید می کنند.
مایکل پورتر بر این اعتقاد است که" یک واحدکسب و کار بیشترین نگرانیش در خصوص افزایش رقابت درون صنعتی می باشد که در آن فعالیت میکند".
شدت این رقابتها تحت تاثیر عوامل زیر می باشد:
1- تهدید تازه وارد ها یا رقبای جدید و بالقوه
2- تهدید محصولات یا خدمات جایگزین
3- قدرت چانه زنی خریداران
4- قدرت چانه زنی تامین کنندگان
5- میزان رقابت میان رقبای فعلی
1- تهدید تازه وارد ها یا رقبای جدید و بالقوه : این رقبای تازه وارد همراه خود توانایی های جدید ،انگیزه های بسیار بالا همراه با انرژی فراوان جهت کسب سهم بیشتر از بازار، و منابع قابل توجه ای را می آورند.
2- تهدید محصولات یا خدمات جایگزین : ممکن است این محصولات به ظاهر متفاوت به نظر برسنداما قابلیت این را دارند که به عنوان یک محصول جایگزین رضایت مشتری را جلب نمایند پورتر در خصوص محصولات جایگزین میگوید: " جایگزین ها اغلب عواید بالقوه صنعت را محدود می کنند زیرا سقفی برای قیمت محصولات آن صنعت ایجاد می کنند و سود آوری آن را محدود می کنند."
3- قدرت چانه زنی خریداران: هنگامی که خریداران امکان خرید از رقبای مختلف را دارا هستند یا به عبارتی قدرت انتخاب بیشتری دارند قدرت چانه زنی بیشتری نیز پیدا میکنند و با رودر رو قرار دادن رقبا میتوانند بر یک صنعت تاثیر گذار باشند.
.قدرت خریدار به عوامل زیر بستگی دارد :
- یک خریدار بخش اعظمی از کالاها یا خدمات فروشنده را خریداری کند.
- خریدار بتواند خود محصول مورد نیاز را تولید کند
- محصول استاندارد باشد یا فرق چندانی بین محصولات با نامهای مختلف وجود نداشته باشد
- هزینه تغییر فروشندگان (منابع) بسیار پایین باشد
- محصول خریداری شده درصد زیادی از هزینه های خریدار را تشکیل بدهد بنابر این خریدار برای پیدا کردن همان محصول یا محصول مشابه با قیمت کمتر تلاش بیشتری می نماید.
- خریدار سود اندکی به دست آورده ، لذا نسبت به تفاوت در هزینه ها و خدمات بسیار حساس باشد
- محصول خریداری شده در کیفیت نهایی یا قیمت کالا ها یا خدمات خریداری شده توسط خریدار ،تاثیر چندانی نداشته باشد و براحتی بتوان آن را جایگزین کرد
4- قدرت چانه زنی تامین کنندگان: در یک صنعت رقابتی عرضه کنندگان نیز مانند خریداران میتوانند قدرت چانه زنی داشته باشند عرضه کنندگان زمانی که ببینند خریدار از قدرت انتخاب کمتری بر خوردار است می توانند با بهره گیری از توان خود در افزایش قیمت یا کاهش کیفیت کالا و خدمات خریداری شده بر یک صنعت تاثیر بگذارند.
قدرت عرضه کنندگان نیز به عوامل زیر بستگی دارد:
- صنعتی که عرضه کننده در آن فعالیت می کند تحت سیطره تعداد محدودی شرکت باشد، اما عرضه کننده محصول خود را به خریداران بسیاری بفروشد.
- کالاها یا خدمات عرضه کننده بی نظیر باشد یا کنار گذاشتن و تعویض آنها برای مشتری پر هزینه باشد.
- محصولات جایگزین،به طور آماده در دسترس نباشد.
- عرضه کنندگان بتوانند مستقیماً با مشتریان خود رقابت کنند.
- خریدار بخش کوچکی از محصولات عرضه کننده را خریداری کند لذا نبودن آن خریدار برای عرضه کننده چندان محسوس نباشد.
6- میزان رقابت میان رقبای فعلی: واکنشهای متقابل بین رقبا نسبت به اقدامات هم صورت می گیرد تا سهم بازارشان را حفظ کنند. پورتر معتقد است رقابت شدید به دلیل عوامل زیر می باشد:
1- تعداد رقبا
2- نرخ رشد صنعت
3- مشخصات و ویژگیهای کالا ها و خدمات
4- میزان هزینه ههای ثابت
5- ظرفیت
6- دشوار بودن خروج از صنعت
7- تنوع رقبا
بررسی صنعت گردشگری استان خوزستان
صنعت گردشگری مجموعه ای از اقدامات، صنایع و خدماتی است که به مسافران و گردشگران ارائه می گردد.طبق اعلام سازمان گردشگری جهانی هر سال 900 میلیون گردشگر به سیاحت وگردش رفته که درآمد حاصل بیش از 3 تریلیون دلار می باشد.با توجه به این گردش عظیم مالی که در صنعت گردشگری رخ می دهد رقابت برای کسب سهم بیشتر بازار بسیار داغ می باشد.
استان خوزستان با جاذبه های بسیار فراوان از جمله تنوع اقلیمی،تنوع فرهنگی و قومی گسترده،وجود جاذبه های طبیعی مانند رودها،تالابها،کوها،دشتها،پوشش گیاهی،تفریگاههای طبیعی،ساحل و دریا،وجود آثار باستانی قابل توجه به ویژه وجود آثار باستانی که ثبت جهانی شده در استان ،وجود آثار بجا مانده از دوران 8 سال دفاع مقدس ،وجود شهرهایی با جاذبه های بافت تاریخی همچنین وجود جاذبه های صنعتی ونیز استفاده از فرصت وجود منطقه آزاد تجاری اروند در استان و ...از پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر برخوردار می باشد.
با توجه به جاذبه های گردشگری موجود انواع گردشگری در استان خوزستان را می توان به پنج صورت تقسیم بندی نمود:
1- گردشگری تاریخی - هنری
2- گردشگری فرهنگی- مذهبی
3- گردشگری طبیعی – آبی– ورزشی
4- گردشگری دفاع مقدس
5- گردشگری تجاری- صنعتی
اما سهم بنگاه های کوچک و بزرگ کسب و کار در صنعت گردشگری استان از این فرصتها چه میزان است؟
و چرا بیشتر شرکتهای خدمات گردشگری استان فقط در زمینه فروش بلیط شرکت های هواپیمایی فعالیت نموده و چندان میلی به ورود به مقوله تور گردانی و سایر خدمات گردشگری ندارند؟
به نظر می رسد با این همه فرصتهای بالفعل و بالقوه جهت درآمد زایی در این صنعت، شرکت های خدمات گردشگری هنوز نتوانسته اند از تمامی ظرفیتها استفاده نمایند.استفاده از روشهای به روز و علمی می تواند کمک شایانی به تحقق یافتن این امر بنماید.
فرصت ها و تهدیدها
شرکت های خدماتی همواره باید نقاط ضعف و قدرت شرکت خود و فرصت ها وتهدید های محیطی را بررسی نمایند ( آنالیز SWOT) تا بتوانند استراتژی های مناسب شرکت را طراحی و اجرا نمایند.
بررسی نقاط ضعف و قدرت و رفع آن در ید مدیریت ارشد شرکت است و همواره باید در جهت تبدیل نقاط ضعف به قدرت گام بردارد.
از فرصت های موجود می توان استفاده بهینه از وجود جاذبه های گردشگری استان که در بررسی صنعت گردشگری استان خوزستان نام برده شد ، رشد روز افزون سفر و گردشگری در دنیا،استفاده از IT ، استفاده از NGO ها و راهنمایان محلی به عنوان یک فرصت در برون سپاری خدمات و کاهش هزینه،استفاده از روند رو به رشد طبیعت گردی ( اکوتوریسم)، وجود راه های ارتباطی سهل (دریایی،زمینی،ریلی و هوایی)، قرار گرفتن در مسیر اماکن زیارتی کشور عراق، استفاده از فرصت گردشگری ورزشی – تفریحی با توجه به وجود رودخانه ها و دریاچه های پشت سد ، و... در استان.
همیشه در فعالیت شرکت باید تهدید ها را مد نظر داشت تا در صورت لزوم با تغییر استراتژی در روند فعالیت شرکت از این تهدید ها مصون مانده و یا آنها را تبدیل به فرصت نماییم، بعضی از این تهدید ها عبارتند از:ضعف کیفیت تسهیلات ،اماکن اقامتی و خدمات گردشگری در مقایسه با استاندارد های جهانی، احتمال بروز تعارض اجتماعی – فرهنگی میان گردشگران و جوامع محلی استان ، ضعف سیستم ناوگان و پایانه های حمل ونقل (زمینی،ریلی،دریایی،هوایی)در مقایسه با استانداردهای مناسب جهانی، گرمای بیش از حد در بعضی از ماه های سال، گرد و خاک شدید در بعضی از روزهای سال، مشکلات امنیتی که در بعضی از مناطق مرزی ممکن است به وجود بیاید، وجود مناطق پاکسازی نشده از دوران جنگ تحمیلی(خطر وجود مین و ...)، نبود واحد های اقامتی و خدمات گردشگری برای طبقات و گروه های سنی،اجتماعی و فرهنگی مختلف و نیز گروههای درآمدی متنوع و ...
تاثیر پنج عامل رقابتی پورتر بر فعالیت شرکتهای خدمات گردشگری استان خوزستان
هر شرکت برای بقای خود و کسب سهم بیشتر بازار و در نتیجه کسب سود بیشتر همواره تلاش میکند. شرکتهای خدمات گردشگری نیز برای نیل به این اهداف همیشه در رقابت هستند همانطور که گفته شد: مایکل پورتر بر این اعتقاد است که" یک واحدکسب و کار بیشترین نگرانیش در خصوص افزایش رقابت درون صنعتی می باشد که در آن فعالیت میکند".
و شدت این رقابتها تحت تاثیر عوامل زیر می باشد:
1- تهدید تازه وارد ها یا رقبای جدید و بالقوه
2- تهدید محصولات یا خدمات جایگزین
3- قدرت چانه زنی خریداران
4- قدرت چانه زنی تامین کنندگان
5- میزان رقابت میان رقبای فعلی
1- تهدید تازه وارد ها یا رقبای جدید و بالقوه
در اکثر مواقع تازه واردها با ایده های ناب و انرژی بالا و انگیزه بسیار بالا و سرمایه و منابع مالی مناسب وارد می شوند زیرا محیط رقابتی را از بیرون بررسی نموده و با توجه به نقاط ضعف رقبای موجود و ایده های جدید تر برای کسب سهم بیشتر بازار وارد شده و اگر تبلیغات مناسب و ایده های ناب به همراه داشته باشند میتوانند سهم خوبی از بازار کسب نمایند. با توجه به ظرفیت های بالای استان خوزستان در جاذبه های گردشگری ایده های ناب فراوانی می توان پیدا کرد و فعالیت نمود مانند: استفاده از پتانسیل علاقه مندان به اسب اصیل عرب که طرفداران زیادی در استان،کشور و دنیا دارد که با تبلیغات مناسب گردشگران را برای شرکت در نمایشگاه ها و مسابقات جذب نمود که باعث رونق این صنعت هم میشود و به مرور میتوان کار را بزرگتر وفعالیت را در این زمینه بیشتر نمود. ویا استفاده از فرصت وجود دریاچه های پشت سد و رودخانه های پر آب موجود در استان برای برگزاری تور های ورزشی تفریحی ( غواصی، اسکی روی آب، قایق های تفریحی و سایر ورزشهای آبی) و یا برگزاری تور های یکروزه خوزستان گردی برای مدارس، ادارات و... همراه با خدمات ویژه ویا برگزاری تور خوزستان گردی برای افراد خاص مانند بیماران و سالمندان و... با بستن قرار داد با مسئولین آنها و سایر مواردی که میتوان با بررسی نیاز ها و تقاضا های پنهان موجود در این صنعت بدان دست یافت.
با توجه به این ظرفیت ها همیشه باید مراقب تازه وارد ها بود تا بتوان به موقع تغییر استراتژی داد.
2- تهدید محصولات یا خدمات جایگزین
ممکن است به گردشگری مجازی به عنوان یک محصول جایگزین فکر کنیم ولی این تهدید می تواند یک فرصت باشد چرا که می تواند انگیزه گردشگر مجازی را برای بازدید حضوری بیشتر نماید پس با تبلیغات مناسب می توان از گردشگری مجازی یک فرصت ایده آل ساخت. یکی دیگر از این تهدید ها می تواند فعالیت هتل های استان برای جذب مستقیم توریست باشد که با تبلیغات مناسب و منابع مالی بیشتر می توانند گردشگر جذب وحتی اقدام به برگزاری تور نمایند برای مقابله با این تهدید بهترین کار برقراری روابط مناسب با هتلها و بستن قرارداد با هتل های مختلف با توجه به مشتریان با توانایی مختلف مالی، تا در صورت تقاضای مسافرین هتل ها برای گردشگری در استان و سایر نیاز های خدمات گردشگری هتل ها با ما تماس بگیرند و ما نیز گردشگران خود را در این هتلها اقامت بدهیم تا یک فعالیت
برد – برد شکل گیرد.
3- قدرت چانه زنی خریداران
در این صنعت خریداران ما همان گردشگران هستندو همین طور مسافرین تجاری و صنعتی.هرچقدر میزان رقابت درون صنعت بیشتر و تعداد شرکت های خدمات گردشگری در استان بیشتر شود قدرت چانه زنی خریدار بیشتر می شود زیرا قدرت انتخاب خریدار بالا رفته و میتواند از شرکت های مختلف خدمات دریافت نماید اینجا است که یک شرکت خدمات گردشگری برتر باید وجه تمایز خود را با دیگر رقبا بیشتر نماید. به عنوان مثال اگر ما تنها شرکت برگزار کننده تور غواصی در استان باشیم نرخ ارائه خدمت را خودمان تعیین می نماییم در غیر این صورت این مشتری است که با قدرت انتخابی که دارد می تواند قیمت را کاهش دهد یکی دیگر از راه های کاهش قدرت چانه زنی خریدار ساختن نام نیک است(برند) که اعتماد مشتری را جلب می نماید و حاضر میشود برای استفاده از این نام هزینه بیشتری نماید . برای نیل به این هدف باید اهمیت ویژه ای به کیفیت و تنوع خدمات و نحوه ارائه خدمات داشت و اصل مهم تبلیغات را از یاد نبرد و همچنین همیشه به دنبال ایده های ناب بود تا با دیگر رقبا تمایز داشه باشیم.
4- قدرت چانه زنی تامین کنندگان
عرضه کنندگان در زمینه فعالیت یک شرکت خدماتی میتواند هتلها،رستورانها،تور لیدر ها،شرکت های هواپیمایی و دولت باشند در اینجا هرچه تعداد عرضه کنندگان یک خدمت خاص کمتر باشد قدرت چانه زنی بالاتر میرود. یک شرکت خدمات گردشگری باید با اتخاذ راهکار های مناسب بتواند تخفیفات ویژه ای رااز عرضه کنندگان دریافت نماید مانند بستن قرارداد با هتلها و رستورانها و استفاده از تخفیفات با توجه به این اصل مهم که کیفیت خدمات خود را فدای کاهش هزینه ننماید.همچنین میتواند با رایزنی با ادارات دولتی همچون میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی از تخفیفات ویژه بازدید بنا های تاریخی استفاده نماید، به طور کلی با یک تعامل مناسب با عرضه کنندگان این صنعت
می توان سود دهی شرکت را بالا برد و در رقابت موفق گردید.
5- میزان رقابت میان رقبای فعلی
برای حفظ سهم بازار و بقای شرکت مجبور به رقابت با رقبا میباشیم و این رقابت در بین رقبای فعلی پر رنگ تر
می باشد. شدت این رقابت از نظر پورتر به عوامل زیر بستگی دارد:
1- تعداد رقبا
2- نرخ رشد صنعت
3- مشخصات و ویژگی های کالا ها و خدمات
4- میزان هزینه های ثابت
5- ظرفیت
6- دشوار بودن خروج از صنعت
7- تنوع رقبا
برای ساختن یک اقیانوس آبی برای رقابت شرکت(راهی برای بی رقیب ساختن تجارت و بی اثر کردن رقابت )باید بهترین استراتژی را انتخاب کرد و با زیر نظر داشتن مقتضیات بازار استراتژی صحیح را اجرا و در صورت لزوم تغییر استراتژی داد . فضای کار در صنعت گردشگری بسیار باز می باشد و یک شرکت موفق با استراتژی تمایز می تواند مشتری بیشتری جذب و موفق تر گردد .
در حال حاضر بیشتر دفاتر خدمات گردشگری استان خوزستان بیشتر انرژی و منابع خود را صرف فروش بلیط شرکت های هواپیمایی نموده و غافل از پتانسیل بسیار بالای درآمد زایی از تور گردانی و خدمات وابسته ،خود را وارد این مقوله نمی سازند.خیلی از افراد جامعه را می شناسیم که برای یک سفرطبیعت گردی و یا بازدیدی همراه گروه های اینترنتی و یا NGO های فعال در این زمینه میشوند در حالی که خیلی از این گروه ها مجوز قانونی نداشته و در صورت بروز هرگونه حادثه تحت پوشش هیچگونه بیمه ای نیز نیستند. یک شرکت خدمات گردشگری با برگزاری تورهای یک روزه و کوتاه مدت می تواند از این ظرفیت ها استفاده نماید .
می توان با بررسی و دنبال کردن نیاز های پنهان بازار گردشگری تورها و خدماتی را ارائه داد که باعث وجه تمایز شرکت و برد رقابت شود. استفاده از جاذبه های گردشگری استان که نام برده شد میتواند ما را در طراحی خدماتی که می خواهیم ارائه دهیم کمک نماید. داشتن یک تیم تحقیقات و بازاریابی قوی که دارای بانک اطلاعاتی جامع و به روز از جاذبه های استان و اطلاعات مشتریان مانند پست الکترونیکی آنها و سایر اطلاعات باشد همچنین با تحقیق و بررسی همیشه در جستجوی نیاز های پنهان بازار باشد بسیار می تواند به ما در برد این رقابت کمک نماید.
داشتن یک پرتال یا سایت قوی که شامل قسمت های مختلف ارائه خدمات اینترنتی مانند فروش آن لاین ، معرفی جاذبه های استان، بخش گردشگری مجازی،قسمت ارتباط بین مشتری وشرکت و دیگر خدمات به روز IT باشد نیز یک
راه کار بسیار مناسب برای حضور در رقابت میباشد.
نکته مهم دیگری که باید مد نظر گرفته شود حفظ ارتباط با مشتریان است برای رسیدن به این منظور باید سعی کنیم سفر های مشتری را ماندگار و خاطره انگیز نماییم یعنی رسیدن به مشتری مشعوف، به عنوان مثال در اجرای یک تور گردشگری اقدام به گرفتن عکس و فیلم برداری نموده و فیلم را در پایان سفر به همراه یک قطعه عکس دسته جمعی به مشتری بدهیم و با گرفتن مشخصات مشتری و پست الکترونیکی وی در فواصل زمانی مناسب یکی از عکس های وی را انتخاب و برای وی ارسال نماییم . با ادامه این کار ما یک مشتری مشعوف میسازیم که یک راه تبلیغ موثر با کمترین هزینه میباشد . اگر این مورد به نام افراد و در مناسبت های خاص مربوط به مشتری مانند روز تولد و ایام عید، سالگرد ازدواج، تولد فرزندان انجام شود تاثیر دوچندان خواهد گذاشت.یکی دیگر از راه های ارتباط با مشتری این است که می توانیم در سایت یا پورتال خود قسمتی را طراحی نماییم که افراد با ثبت نام خود در آن قسمت بتوانند برنامه های تور ها و سایر خدمات شرکت را از طریق پست الکترونیکی به صورت منظم دریافت نمایند.
همانطور که گفته شد رقابت میان رقبای فعلی از دیدگاه پورتر با یک سری از عوامل شدت میابند :
1- تعداد رقبا:
در هنگامی که تعداد رقبا محدود و اندازه آنها با هم تقریباً برابر باشد یعنی دارای منابع مشابه از نظر مالی نیروی انسانی و... باشند و از منابع یکسانی هم استفاده نمایند .شرکتها مجبور هستند دقیقاً فعالیت های یکدیگر را زیر نظربگیرند تا بتوانند در برابر هر اقدام رقیب اقدامی متقابل نمایند. شرکتهای خدمات گردشگری استان باید برای کسب سهم بیشتر بازار با استفاده از ایده های نو و دادن خدمات اضافه و ویژه حفظ ارتباط با مشتریان ، تبلیغات مناسب و ... برای بقا و رشد تلاش نمایند.
2- نرخ رشد صنعت:
طبق گزارش ها ،تحقیقات و آمار های مختلف انجام شده از منابع و مراجع گوناگون که بیانگر رشد روز افزون فرهنگ سفر در دنیا می باشند و همچنین با پیشرفت جوامع بشری و افزایش سطح رفاه و با توجه به هرم نیازهای مازلو انسانها به دنبال نیازهای بالاتر خود پس از رفع نیازهای اولیه هستند و سفر، تفریح و گردش از جمله این نیازها می باشد. همه این موارد مبین افزایش نرخ رشد صنعت گردشگری می باشد. خیلی از کشورها بخشی از درآمد های اصلی خود را از طریق جذب گردشگر تامین می نمایند.این افزایش نرخ رشد افزایش میزان رقابت برای کسب سهم بیشتر بازار را در پی خواهد داشت. شرکت های گردشگری استان نیز با توجه به این مقوله و داشتن جاذبه های فراوان مخصوصاً دو اثر ثبت شده جهانی(چغازنبیل و آبشارهای شوشتر)می توانند از این نرخ رشد استفاده نمایند و رقابتی پویا با شرکتهای رقیب داشته باشند.
3- مشخصات و ویژگی های کالا ها و خدمات
اگر خدماتی که شرکت ما ارائه می دهد با شرکتهای دیگر یکسان یا مشابه ویک قیمت یاشد احتمال انتخاب شرکت ما توسط مشتری کاهش میابد ومشتری نزدیک ترین و قابل دسترس ترین محل را برای دریافت خدمات انتخاب می نماید.اینجاست که دوباره اهمیت تمایز مشخص میگردد ، و شرکت هر چقدر بتواند خدمات متفاوت و متنوع تر با ویژگی های بهتری ارائه دهد موفق تر است.
4- میزان هزینه های ثابت
به عنوان مثال هنگامی که یک شرکت نتواند ظرفیت تور خود را کامل کند و قبلاًهزینه های ثابت برقراری این تور را پرداخته باشد اقدام به پر کردن جای خالی با قیمت کمتر می نماید و این موضوع می تواند بر رقابت تاثیر گزار باشد.در شرایط رقابتی امروز شرکتها به دنبال لاغر کردن خود (کاهش هزینه های ثابت) میباشند.تا جایی که به سوی شرکت های مجازی پیش میروند. وقتی یک شرکت هزینه های ثابت خود را کاهش دهد می تواند سرمایه بیشتری وارد فعالیت اصلی شرکت نموده و سود خود را افزایش دهد و این امر رقابت بیشتری را به وجود می آورد.
5- ظرفیت
وقتی یک شرکت خدماتی شعبه های دیگری افتتاح نماید از تمام ظرفیت های شعبه جدید نیز استفاده می نماید تا هزینه های ارائه خدمات شرکت را تا حد امکان پایین نگه دارد و با ارائه خدمات بیشتر قیمت را پایین می آورد و بر رقابت تاثیر می گذارد.
6- دشوار بودن خروج از صنعت(ارتفاع موانع خروجی)
هنگامی که یک شرکت خدمات گردشگری وارد بازار کار می شود سرمایه و منابع خود را درگیر این مسئله می نماید و ممکن است با خروج سرمایه متضرر شود.ضمن اینکه تمام هزینه های آموزش هم به حدر میرود چون در فعالیت دیگر ممکن است کارایی نداشته باشد و یا همین سهم بازار هم نداشته باشد. و با ورود به صنعت دیگر تمام مراحل رشد را مجدداً باید طی نماید ،به همین دلیل ترجیح میدهد در صنعت مانده و رقابت نماید.
7- تنوع رقبا
رقبایی که ایده های جدید و متفاوت تری نسبت به رقبای دیگر دارند راه هارا بر رقبا دیگر بسته و به صورت غیر قابل پیشبینی با یکدیگر رقابت می نمایند. هر شرکتی که از روش های روز صنعت گردشگری استفاده نماید و تنوع و کیفیت ارائه خدمات خود را افزایش دهدباعث میشوداستاندارد ارائه خدمات بالا تر برود و مشتری بیشتری جذب نماید دیگر شرکت ها هم به تبع این موضوع تغیر استراتژی داده و سعی میکنند سهم بازار خود را از دست ندهند .
تنوع رقبا تنوع فکر و استراتژی را به همراه دارد و شدت رقابت را در پی خواهد داشت.
نتیجه گیری
با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های جذب گردشگر در استان خوزستان و با توجه به تمامی تهدید ها و فرصتهای موجود می توان کسب درآمد نمود و حتی با اتخاذ استراتژی های مناسب و رشد و کسب سهم بیشتر بازار و جلو گیری از افول شرکت و ارائه خدمات متنوع و با کیفیت و با استفاده از ایده های ناب سود بسیار زیادی کسب و یک رقابت در شرایط اقیانوس آبی را تجربه نمود.
موفق و بی رقیب باشید
امیر عباس کاویانی نیا- دی ماه ۸۹
منابع و مراجع:
- جی دیوید هانگر ، توماس ال ویلن – ترجمه سید محمد اعرابی و دکتر محمد رضا رضوانی – مبانی مدیریت استراتژیک- 1389 چاپ اول-ویرایش چهارم
- معاونت پژوهشی دانشگاه چمران اهواز- طرح جامع گردشگری استان خوزستان –سال 1387
- برداشتها و جزوات کلاسی درس برنامه ریزی استرا تژیک دکتر مصطفی جعفری – سال تحصیلی 89-90 نیم سال اول- دانشگاه صنایع و معادن خوزستان
- برداشتها و جزوات کلاسی درس مدیریت سازمان های پیچیده دکتر ولی عیدی – سال تحصیلی 89-90 نیم سال اول- دانشگاه صنایع و معادن خوزستان
